Dziś we współczesnym świecie choć zmieniły się wielu osobom priorytety, często jeszcze liczymy na wsparcie od kogoś innego. Dawniej uciekano się m.in do 14 Wspomożycieli. Kim byli, ci święci niezwykle skuteczni orędownicy w trudnych sytuacjach ?
W nyskim kościele św. Jakuba znajduje się cenny renesansowy obraz przedstawiający czternastu świętych wspomożycieli. Hans Durer, młodszy brat słynnego Albrechta Durera namalował go w 1524 roku najprawdopodobniej na zlecenie biskupa Jakuba von Salzy.
Obraz ten przedstawia Maryję jako Królową Nieba z Dzieciątkiem na ręce otoczoną wianuszkiem adorujących Ją aniołków. W dolnej części obrazu tzw. ziemskiej strefie czternastu świętych ubranych w modne stroje epoki renesansu ma jeszcze bardziej przybliżyć wiernym kult wspomożycieli. Sam obraz zresztą był namalowany jako ołtarzowy na potrzeby istniejącej w tym kościele kaplicy pod wezwaniem tychże świętych.
Kult nieco zapomnianych świętych wspomożycieli narodził się w połowie XV wieku we Frankonii. Tam bowiem, w małej miejscowości niedaleko cysterskiego opactwa w Langheim młodemu pasterzowi Hermanowi Leichowi w 1446 roku, objawiło się Dzieciątko Jezus, otoczone czternastoma świętymi pod postacią dzieci. Jezus prosił o wybudowanie w tym miejscu kościoła poświęconego wspomnianym świętym za pośrednictwem których ludzie mogliby uciekać się w potrzebie. Zwykli ludzie traktujący Boga jak króla zwracali się do Stwórcy poprzez świętych pośredników, podobnie jak to czynili się zwracając się do pana poprzez stojących przy władcy urzędników. Kult świętych znaczne się spopularyzował już nieco wcześniej końcem XIII wieku, po napisaniu przez włoskiego dominikanina biskupa Jakuba de Voragine „Złotej legendy”. W niej to zostały opisane żywoty świętych i legendy hagiograficzne ułożone według kościelnego kalendarza.
Do czternastu wspomożycieli zalicza się znanych nam wszystkim św. Krzysztofa, Barbarę, Katarzynę, Małgorzatę i Jerzego. Mniej znani są kolejni Achacy, Błażej, Cyriak, Dionizy, Erazm, Eustachy, Idzi, Pantaleon czy Wit. W zależności od związanych z nimi opowieści święci stawali się patronami różnych spraw. Dobrze nam znany jest św. Krzysztof, którego imię oznacza niosący Chrystusa. Jest on patronem przewoźników, kierowców oraz wszystkich wędrowców. Święty Wit, który uzdrowił chorego na padaczkę syna Dioklecjana stał się patronem chorych na epilepsję a do świętego Idziego modliły się bezpłodne pary. Za jego wstawiennictwem urodził się ponoć Bolesław Krzywousty a jego rodzice Władysław Herman i Judyta Czeska, ufundowali później u stóp Wawelu kościół pod jego wezwaniem. Większość katolików, którym jest udzielane błogosławieństwo św. Błażeja, dwoma skrzyżowanym świecami nie wie że, ów święty stał się patronem od bólu gardła gdyż uzdrowił w cudowny sposób chłopca duszącego się połkniętą ością. Święta Katarzyna swą mądrością przekonała do wiary chrześcijańskiej pięćdziesięciu uczonych, których zadaniem było wykazanie, że się myli została patronką wielu zawodów a szczególnie uczonych. Jest uznawana za najpotężniejszą wśród wspomożycieli a jej kult był tak wielki, że poświęcono jej zwrotkę w pieśni Bogurodzica. Większość z tych świętych żyła na przełomie III/IV wieku w czasie panowania cesarza Dioklecjana kiedy to było największe prześladowanie chrześcijan. Ci którzy nie chcieli wyrzec się wiary w Chrystusa i złożyć ofiary rzymskim Bogom, ginęli po okrutnych torturach. Znajdująca się wśród nich święta Barbara została ścięta na końcu mieczem przez własnego ojca. Jej niezwykła odwaga spowodowała, że uznano ją za patronkę dobrej śmierci a szczególnie ludzi będących w niebezpieczeństwie śmierci a więc górników, saperów czy artylerzystów.
Kult czternastu wspomożycieli rozpowszechnił się tak dalece że na Śląsku wydano w 1693 roku specjalny modlitewnik pod tytułem „Pomoc w potrzebie, czyli życie Jezusa, Maryi i Józefa wraz ze śmiercią cudownym oddziaływaniem 14 wspomożycieli”. Bogato rzeźbiony miedzioryt Joachima Sandrata na karcie tytułowej przedstawiał wspomnianych świętych. Drugie wydanie tego modlitewnika trzydzieści lat później zawierało także miedzioryty przedstawiające postacie świętych wspomożycieli wykonane przez uczącego się u Michaela Willmanna cystersa Jakuba Arleta. Na tych miedziorytach wzorował się rzeźbiarz Kossler tworząc pół postaciowe rzeźby w kłodzkim kościele Wniebowzięcia NMP oraz niezwykły ołtarz z cało postaciowymi przedstawieniami wspomożycieli w kościele świętych Piotra i Pawła w Dusznikach.
Warto zobaczyć ten bardzo ekspresyjny ołtarz będąc w Dusznikach. Każdy z przedstawionych tam świętych jest dodatkowo krótko opisany na specjalnej tablicy.
Kult świętych wspomożycieli zaczął zamierać szczególnie po sekularyzacji w 1810 roku. Dziś niewielu z nas wie kim byli Wspomożyciele czyli szczególnie skuteczni święci którzy pomagają w potrzebie.
